ปลวก (Termite) เป็นหนึ่งในศัตรูตัวร้ายที่คอยสร้างปัญหาให้กับคนอยู่บ้าน โดยเฉพาะบ้านไม้ หรือ บ้านใดก็ตามที่มีเฟอร์นิเจอร์ไม้ในบ้านเยอะๆ ปัญหาปลวกขึ้นบ้านก็คงเป็นปัญหากวนใจที่ต้องหาสาเหตุกันให้วุ่นแบบเลี่ยงไม่ได้
ปลวกจะมาจากไหน มีวิธีสังเกตอย่างไรว่าปลวกกำลังจะบุกบ้าน และส่วนไหนของบ้านที่ต้องเฝ้าระวังมากที่สุด? วันนี้ทาง AP Thai ได้รวบรวมวิธีกำจัดปลวกด้วยตนเองแบบง่ายๆ ที่ทุกคนสามารถทำได้มาฝากกัน
สาเหตุปลวกขึ้นบ้าน เกิดจากอะไร มาจากไหนกันเยอะแยะ?
สาเหตุที่ว่าเจ้าปลวกตัวร้ายสามารถขึ้นบ้านได้อย่างไร ต้องบอกเลยว่ามีหลายทาง ไม่ว่าจะเป็นบินมา มาจากใต้ดินโดยหาช่องตามบ้าน รูโหว่ตามรอยแตกของผนังบ้าน หรือตามรอยแตกบริเวณพื้นกระเบื้อง ฯลฯ สิ่งเหล่านี้เป็นช่องทางที่ทำให้เจ้าปลวกสามารถขึ้นมากัดกินบ้านของคุณ
ก่อนจะกำจัดปลวกให้หายไป ไม่ว่าจะด้วยตัวเองหรือกำจัดปลวกถาวร ก็ต้องเข้าใจธรรมชาติของปลวกก่อนว่า ปลวกชอบอยู่อาศัยรวมกันเป็นสังคม มีการแบ่งหน้าที่เป็นวรรณะหลายแบบด้วยกัน ดังนี้
- ปลวกงาน หรือกรรมกร มีหน้าที่หลัก คือ หาอาหาร สร้างอุโมงค์ ป้อนอาหาร
- ปลวกทหาร มีหัวโตกว่าปลวกงาน มีสีเข้มกว่า กรามใหญ่ คอยปกป้องรังจากศัตรู
- ปลวกวรรณะสืบพันธุ์ มีหน้าที่สืบพันธุ์โดยเฉพาะ ปลวกชนิดนี้สามารถบินได้ สังเกตได้เมื่อโตเต็มที่จะบินเป็นฝูง หรือรู้จักในชื่อ แมลงเม่า นั่นเอง แมลงเม่าจะบินเพื่อหาที่ใหม่ในการทำรัง และจะกลายเป็นราชา และราชินีปลวก โดยวรรณะนี้จะแบ่งกลุ่มย่อยลงไปอีก คือ ปลวกสืบพันธุ์สำรอง จะถูกควบคุมโดนวรรณะสืบพันธุ์ สามารถแทนที่ตัวราชา และราชินีปลวกได้ ในกรณีที่ประสิทธิภาพในการวางไข่ลดน้อยลง หรือตัวใดตัวนึงตายไป
จากที่ได้รู้จักวรรณะของปลวกไปแล้ว อีกคำถามที่ตามมา คือ ปลวกที่บุกบ้าน เป็นปลวกวรรณะไหน? แล้วสาเหตุที่ทำให้ปลวกขึ้นบ้านของคุณล่ะ มาจากอะไรกันแน่?
ความชื้น
สาเหตุยอดฮิตที่ทำให้ปลวกขึ้นบ้านประการแรกเลย คือ ความชื้น เพราะปลวกจะชอบอยู่ในที่มืดและมีความชื้น อย่างที่ทราบกันแล้วว่า ปลวกมีหลายวรรณะ ซึ่งปลวกงาน จะเป็นปลวกตาบอด มีหน้าที่หาอาหาร สร้างอุโมงค์ทางเดิน หลายๆ คน คงเริ่มสงสัยแล้วว่า ในเมื่อปลวกกลุ่มนี้ตาบอด แล้วมันมองเห็น เดินออกหาอาหาร กลับถูกเส้นทางได้อย่างไร
คำตอบที่ง่ายที่สุด คือ โดยรรมชาติของปลวกพวกนี้ใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่ใต้ดิน จึงไม่มีความจำเป็นต้องพัฒนาความสามารถทางการมองเห็น แต่มันจะใช้การปล่อยกลิ่นเพื่อให้เดินตามเส้นทางได้อย่างถูกต้องตอนช่วงออกหาอาหารนั่นเอง
เนื้อไม้
สาเหตุต่อมาที่ทำให้ปลวกขึ้นบ้าน คือ เนื้อไม้ เพราะปลวกจะกินอาหารพวกไม้ ไม่ว่าจะเป็นเนื้อไม้ เศษไม้ ใบไม้หรือวัสดุอื่นๆ ที่มี เซลลูโลส เป็นส่วนประกอบ ซึ่งในตัวปลวกจะมีเชื้อโปรโตซัว คอยช่วยย่อยสารอาหารประเภทเซลลูโลสให้กลายเป็นสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อตัวปลวก
ซึ่งปลวกแต่ละชนิดก็จะชอบเนื้อไม้ที่ไม่เหมือนกัน อย่างปลวกไม้แห้งก็จะอาศัยอยู่ในไม้ที่แห้งสนิท คอยกัดกินเนื้อไม้ที่แห้งมากๆ โดยเฉพาะส่วนที่เป็นโครงสร้างของบ้าน แล้วถ่ายมูลตรงนั้นเลย ส่วนปลวกใต้ดิน จะเดินตามโพรงออกมาและหาเนื้อไม้เนื้ออ่อน เป็นต้น
บ้านมีโพรงหรือรอยแตกร้าว
หากบ้านไหนเริ่มมีโพรงหรือรอยแตกตามมุมของของบ้าน พื้นกระเบื้อง ผนังกำแพง ฯลฯ ให้ระวังไว้เลยว่าจะกลายเป็นสาเหตุปลวกขึ้นบ้านแน่ๆ เพราะเจ้าปลวกจะเข้ามาตามรอยแตกร้าวเหล่านั้น เพื่อมาหาอาหาร มากัดกินไม้ในบ้าน โดยมันจะสร้างเส้นทางการอาหารเอาไว้ ด้วยการขุดดินเป็นทางเดินตามรอยแตกร้าวของบ้านนั่นเอง
ปลวกมีกี่ประเภท ปลวกแบบไหนที่กินบ้าน
สายพันธุ์ของปลวกในประเทศไทยมีมากกว่า 200 สายพันธุ์ สามารถแบ่งกลุ่มได้เป็น 2 กลุ่มหลักๆ ดังนี้
- กลุ่มที่อาศัยอยู่ในไม้ ได้แก่
- ปลวกไม้แห้ง (Drywood Termites) ชอบกินเศษไม้ที่แห้งสนิท มักเป็นไม้ชิ้นเล็ก แห้งกรอบ ปราศจากความชื้น
- ปลวกไม้ชื้น (Dampwood Termites) ปลวกกลุ่มนี้ชอบกินไม้ หรือเศษกระดาษที่มีความชื้นหรือเปื่อยยุ่ยจากเดิมพอสมควร
- กลุ่มที่อาศัยอยู่ในดิน ได้แก่
- ปลวกใต้ดิน (Subterranean Termites) เป็นปลวกที่อยู่อาศัยและสร้างรังอยู่ภายในดิน
- ปลวกที่อาศัยอยู่ในจอมปลวก (Mound-Building Termites) เป็นกลุ่มที่สร้างรังอยู่บนดิน มักเป็นรังที่มีขนาดกลางถึงขนาดใหญ่
- ปลวกที่อาศัยอยู่ในรังขนาดเล็ก (Carton-Nest Building Termites) เป็นกลุ่มที่สร้างรังเล็กๆ อยู่บนดินหรือเหนือพื้นดินเพียงเล็กน้อย เช่น บริเวณตามต้นไม้ กิ่งไม้ เสาไฟฟ้า
ซึ่งปลวกมากกว่า 90% ของปลวกที่ขึ้นบ้าน จะเป็นปลวกกลุ่มที่อาศัยอยู่ใต้ดินนั่นเอง
สัญญาณอะไรที่เตือนว่าปลวกขึ้นบ้านแล้ว
ปลวกมักเข้ามาในบ้านและคอยสร้างความเสียหายกับโครงสร้างบ้านหรือข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ สำหรับคนหาบริเวณที่อาจเป็นสาเหตุปลวกขึ้นบ้านไม่เจอ หรือไม่มีเวลาหา ก็คอยเฝ้าสังเกตได้ว่า ในบริเวณบ้านคุณมีสัญญาณเหล่านี้ที่คอยเตือนหรือเปล่า ว่าปลวกมันเริ่มบุกรุกบ้านคุณเข้าแล้ว
เจอแมลงเม่า
หากลองเดินในบ้านหรือหน้าบ้านแล้วพบว่ามีแมลงเม่าบินรอบดวงไฟ ถือเป็นอีกสัญญาณอันตรายว่า อาจมีปลวกอยู่ที่บ้านเรียบร้อยแล้ว เพราะแมลงเม่าก็คือ ปลวกวรรณะสืบพันธุ์ที่กำลังบินออกหาคู่ เมื่อได้คู่แล้วก็จะสลัดปีกออก และมาสร้างรังบริเวณนั้น
ดังนั้นหากพบเจอแมลงเม่า จึงแปลว่า ปลวกอาจเลือกบ้านของคุณให้เป็นรังปลวกรายต่อไปเสียแล้ว ควรหาวิธีกำจัดแมลงเม่าไว้ พร้อมๆ กับหาวิธีกำจัดปลวกด้วยตัวเอง เพื่อไม่ให้ปัญหานี้ลุกลามไปจนสายเกินแก้
ลักษณะไม้เปลี่ยนแปลงไป
อีกหนึ่งสัญญาณที่สังเกตได้ง่าย คือ เฟอร์นิเจอร์ไม้มีเศษไม้ร่อนออกมา หรือเมื่อขนย้ายเฟอร์นิเจอร์ไม้ มีเศษไม้หลุดออกมาด้วย รวมถึงการเปลี่ยนแปลงอื่นๆ ดังนี้
- ไม้มีเศษไม้ร่อนออกมา
- เฟอร์นิเจอร์ไม้มีเศษผงจำนวนมาก คล้ายขี้เลื่อย
- ไม้ดูเหมือนมีความชื้น หรือไม้พองตัวออกมา ผิวเปลือกไม้มีสีที่เปลี่ยนไปจากเดิม
- ให้ลองเคาะไม้ดู หากมีเสียงกลวง ไม่ดังสะท้อน แสดงว่าตัวเนื้อไม้อาจถูกปลวกกินไปแล้ว
เกิดโพรงขึ้นในบ้าน
หากบ้านของคุณเริ่มเห็นเศษดินรวมกันเป็นทางยาว แล้วมีโพรง ต่อให้เป็นโพรงเล็กๆ นั่นอาจเป็นโพรงของปลวกก็เป็นได้ เพราะปลวกจะสร้างทางเดินของมันไว้ โดยใช้ดินผสมน้ำลายของตัวมันเองเพื่อให้ได้เป็นทางดังกล่าว ซึ่งในโพรงก็จะมีทั้งเศษดิน น้ำลายปลวก มูลปลวก เนื่องจากผิวหนังของปลวกบอบบางมาก จึงต้องใช้ดินผสมกับความชื้นเพื่อปกป้องตนเองจากความร้อน ไม่ให้แห้งตายระหว่างออกหาอาหาร
ส่วนใหญ่มักพบโพรงของปลวกบริเวณริมกำแพง ซอกบันได หรือขอบมุมของห้อง
พบมูลปลวก
มักพบมูลปลวกบริเวณประตู หน้าต่าง ตู้เสื้อผ้า เนื่องจากปลวกจะกินไม้แล้วปล่อยมูลที่มีลักษณะเป็นกองดินที่เป็นทางยาว ทรงคล้ายหลอด เศษดินแห้ง สีออกน้ำตาล หรือดำ ซึ่งหากลองแคะระหว่างกองดินดู มักพบตัวปลวกอยู่ภายในนั้น
บริเวณไหนในบ้านบ้างที่มีความเสี่ยงปลวกขึ้นบ้าน
ปลวกชอบอยู่ตามส่วนของบ้านที่มีร่องรอยแตกร้าว หรือจุดที่มีความชื้นต่างๆ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้ปลวกขึ้นบ้านได้ เช่น
- บริเวณนอกบ้าน อย่างตามหลังคาที่แตก และท่อน้ำทิ้งแอร์ ก็เป็นจุดที่ต้องเฝ้าระวัง อาจเป็นเหตุให้ฝ้ารั่ว ต้องซ่อมฝ้าเพดานที่ปลวกกิน เพราะปลวกสามารถเข้าบ้านของคุณได้จากช่องทางเหล่านี้
- ห้องใต้หลังคา บริเวณไม้คาน กล่องกระดาษต่างๆ เนื่องจากเป็นบริเวณที่ส่วนใหญ่มักใช้เก็บอุปกรณ์ รวมไปถึงพวกงานไม้ต่างๆ บริเวณลักษณะนี้ ถือเป็นแหล่งอาหาร เป็นสาเหตุปลวกขึ้นบ้านได้อย่างดี
- ห้องนั่งเล่น หรือห้องรับแขก ตามบริเวณที่มีเฟอร์นิเจอร์ไม้ หรือพื้นไม้ และถ้าหากห้องรับแขกติดอยู่กับพื้นดิน เมื่อมีรอยแตกของกระเบื้อง หรือยาแนวหลุด ปลวกก็สามารถเข้าตัวบ้านได้จากช่องทางนี้เช่นกัน
- ห้องเก็บเสื้อผ้า ตามตู้เสื้อผ้า มุมของตู้ ก็เป็นอีกจุดนึงที่มักพบปลวก
- ห้องครัว บริเวณท่อน้ำทิ้ง หากมีรอยแตก หรือรอยรั่ว ก็จะมีความชื้นอยู่รอบๆ บริเวณนั้น ซึ่งอาจเป็นจุดศูนย์รวมของปลวก
- สวน บริเวณที่มีตอไม้ รั้วไม้ เพราะสวนมีครบทั้งไม้และความชื้น จึงเป็นอีกจุดยอดฮิตของปลวกเลยก็ว่าได้
4 วิธีป้องกันและกำจัดปลวกด้วยตัวเองแบบง่ายๆ ได้ผลดี
1. เกลือ
วิธีกำจัดปลวกดด้วยตัวเองแบบธรรมชาติ ไม่ต้องกลัวปัญหาเรื่องสารพิษตกค้าง ให้นำเกลือไปผสมกับน้ำอุ่นในปริมาณเท่ากัน จากนั้นนำไปใส่ขวดสเปรย์ เพื่อพ่นบริเวณจุดที่เห็นปลวกออกมา ให้พยายามฉีดอย่างสม่ำเสมอจนกว่าปลวกจะหายไป
2. น้ำยาล้างจาน
น้ำยาล้างจานยี่ห้อใดก็ได้ เพียงผสมน้ำยาล้างจาน ประมาณ 2 ช้อนโต๊ะ ลงในน้ำเปล่า (น้ำเปล่า ปริมาณประมาณ 4 ถ้วย) จากนั้นใส่น้ำที่ผสมเรียบร้อยแล้วลงไปในขวดสเปรย์ แล้วพ่นตามจุดที่พบเห็นปลวก
3. แสงแดด
จากที่ทราบกันแล้วว่าปลวกนั้นชอบความชื้น ดังนั้นสิ่งที่จะกำจัดปลวกด้วยตัวเองได้ ควรเป็นสิ่งที่ตรงข้ามกับความชื้น ซึ่งก็คือ ความแห้ง ให้นำสิ่งของที่ทำด้วยไม้ เช่น ตู้ไม้ เก้าอี้ไม้ โต๊ะไม้ออกไปตากแดด ก็จะสามารถกำจัดปลวกออกไปได้ หากพบว่ามีปลวกอยู่ในตู้ของคุณ ให้ยกออกไปตากแดดบ่อยๆ ประมาณ 3-4 วันยิ่งดี หรือหากของเหล่านั้นยากต่อการขนย้าย ให้ใช้วิธีการเปิดประตู เปิดหน้าต่างให้แดดสามารถส่องเข้ามา
4. น้ำส้มสายชู
ให้ใช้น้ำส้มสายชูผสมกับมะนาวและน้ำมันหอมระเหยส้ม โดยผสมน้ำส้มสายชูประมาณ 1/2 ถ้วยตวง ผสมกับมะนาวสด 2 ซีก โดยให้ใช้วิธีบีบมะนาวใส่ลงไปในถ้วยน้ำส้มสายชู จากนั้นให้ใส่น้ำมันหอมระเหยเพียงเล็กน้อย เพียงเท่านี้ก็สามารถนำไปพ่นบริเวณที่พบปลวกได้เลย
ปัญหาปลวกขึ้นบ้านเป็นอีกหนึ่งปัญหาที่คอยกวนใจหลายๆ คน โดยเฉพาะคนที่อยู่บ้านไม้ หรือคนที่ชอบสะสมเฟอร์นิเจอร์ไม้ เพราะปลวกจะคอยขึ้นมากัดกินเนื้อไม้ ไม่ว่าจะเป็นตู้ไม้ ประตูไม้ โต๊ะไม้ จนไปถึงโครงสร้างของบ้านเลยก็ว่าได้ ดังนั้นเมื่อรู้สาเหตุที่ปลวกขึ้นบ้านแล้ว เพื่อป้องกันและดูแลบ้านที่คุณรัก ให้หมั่นตรวจเช็คบริเวณรอบบ้าน เฟอร์นิเจอร์ไม้บ่อยๆ และหากกลัวเรื่องสารเคมีต่างๆ สามารถลองใช้วิธีกำจัดปลวกด้วยตนเอง กำจัดตัวกวนใจออกไปอย่างถาวร เพื่อลดการสัมผัสกับสารเคมีที่อยู่ในสารที่ใช้ในการกำจัดปลวก
